PHAN CHÂU TRINH: Người rèn chìa khóa mở cửa thiên đàng - phan thanh minh

           

Thuốc nào đây chữa lúc ốm đau bệnh tật?
Khi đất nước lao lung
trầm luân nước mắt
Đâu chỉ hạng thứ dân làm thân trâu ngựa
mà cả đức vua
Hủ nhà Nho đâu còn hạn dùng là thứ thuốc Thánh hiền
chữ nghĩa văn chương cửa Khổng sân Trình đâu cứu được bá tánh muôn dân
Thì đây, thẻ bài Trước tác* xin gởi lại
mở cửa ra và rước dân quyền
tìm thuốc hay trị chứng nan y ngàn năm u muội
Thanh niên ơi, hãy nhớ điều này!

Dũng khí nào đây khi “đất nước đắm chìm, nòi giống mỏn”? **
Cắt phăng búi tóc
gửi bức điều trần
học chút văn minh
Đổi chức tù “xiềng gông cà kệ” **
Hộ Thành
Côn Lôn
Dépôt
hay Santé – Paris, cũng thế
Dễ chi giam cầm dũng khí Duy tân!
 

Hào khí ngàn năm để đâu rồi
và chẳng lẽ hào kiệt đời này chết hết
hởi ông vua ngớ ngẩn?
Sung sướng chi mà vung phí của dân
tội lỗi nào hơn làm nhục quốc thể
cung điện nguy nga hay lăng tẩm hào đào
đâu có thể làm rạng danh dân tộc
Thì vua ơi, đạp quách ngai vàng
may ra quốc dân ta thương tình tha thứ!
 

Xưa, khí phách Chu An dâng thất trảm sớ, nhắc nhà vua trị tội các lộng thần, mong sơn hà xã tắc: thái bình!
Nay, khẳng khái Tây Hồ viết thất điều thư,  báo “thiên tử” kịp hối lỗi lố lăng, để quốc túy quốc hồn: văn hiến!

-----------------------------------------------------   

*: chức quan của Phan Châu Trinh khi còn làm việc ở Bộ Lễ.
**: lời bài thơ khẩu chiếm của PCT, được cụ Huỳnh Thúc Kháng dịch ra chữ quốc ngữ.