sáng tác & giao lưu: chiều nhạc chủ đề Nguyễn Đình Toàn Hiên Cúc Vàng

“Đây là chương trình nhạc chủ đề do Nguyễn Đình Toàn phụ trách...” lời mở đầu chương trình nhạc chủ đề của Đài Phát Thanh Saigon năm xưa do giọng nói của chính tác giả vừa cất lên, là cả một không gian chùng lắng dây tơ. Quan khách tham dự im lặng, lắng nghe lời giới thiệu nhẹ nhàng, truyền cảm của nhà văn - nhà thơ - nhạc sĩ Nguyễn Đình Toàn được phát lại và chuẩn bị nghe lại một dòng nhạc trữ tình của làng âm nhạc Việt Nam. Đó là phút mở màn cho chương trình “Hiên Cúc Vàng, Chiều Nhạc Nguyễn Đình Toàn” do một số thân hữu và Trẻ Magazine cùng tổ chức tại Nhà hàng Quốc Hương ngày Chủ Nhật 24/6/2012 vừa qua.

Đại diện Trẻ Magazine tặng hoa cho Nhạc Sĩ - Ảnh Phương thụy
Hiên Cúc Vàng là CD đầu tiên của Nguyễn Đình Toàn sau ngày định cư tại Hoa Kỳ với giọng ca Khánh Ly, mà chúng tôi đã từng hân hạnh giới thiệu buổi ra mắt tại Vũ Trường Majestic tại Nam California cách đây 10 năm. Đây chỉ là một phần nhỏ trong gia tài văn học nghệ thuật của Nguyễn Đình Toàn, cái di sản lớn nhất mà ông đã và đang để lại cho đời chính là “Nhạc Chủ Đề” viết hoa để trong ngoặc kép. Ông là người đã nắm giữ chương trình nhạc chủ đề và phát thanh đúng một thập niên 1960-1970 trên Đài phát Thanh Saigon, và sau đó do Ca sĩ Duy Trác phụ trách với phần soạn lời giới thiệu và giọng đọc của nhà thơ Đào Trường Phúc.

Nhạc chủ đề do Nguyễn Đình Toàn soạn và đọc lời giới thiệu tự nó cũng là một trời nghệ thuật, và đưa tác giả của những bài hát trong chương trình này lên đỉnh cao nghệ thuật, và chỉ có những giọng ca đặc biệt như Anh Ngọc, Ngọc Long, Duy Trác, Mộc Lan, Kim Tước, Thái Thanh, Lệ Thu, Lệ Thanh, Khánh Ly, Sĩ Phú... mới chuyên chở được lời thơ ý nhạc trong chương trình. Nhiều ca sĩ nổi tiếng về nhạc thời trang trong làng âm nhạc Việt Nam thời bấy giờ rất muốn hát trong chương trình nhạc chủ đề này, hay một số nhạc sĩ muốn nhạc của mình được hát trong chương trình này cũng không được. Các bạn có biết chính nhạc sĩ Vũ Thành An, tác giả nổi tiếng của những Bài Không Tên đã được Nguyễn Đình Toàn chắp cánh bay lên ngay từ bài “Tình Khúc Thứ Nhất” được Vũ Thành An phổ nhạc. Còn thính giả thì khỏi nói, ngay những người lính như chúng tôi cũng mong được về phép trước tối thứ Năm để đón nghe nhạc chủ đề, có người còn dặn người nhà thâu âm lại chương trình này để đi hành quân về nghe lại cho “đỡ ghiền”.

Hợp ca toàn ban “Chuyến Viễn Du Đầu Tiên” - Ảnh Bảo Huân
Không phải chương trình âm nhạc nào cũng gắn được cái tên nhạc chủ đề, vì các hình thức nghệ thuật của chương trình nhạc chủ đề (giống như nhạc thính phòng) phải bao gồm: lời giới thiệu phải văn chương uyên bác, giọng đọc phải êm như thơ, lời nhạc cũng phải hay như thơ, còn ca sĩ phải có giọng hát thích hợp để diễn tả nội dung của bài hát. Dân Sài Gòn mê “chưởng” như thế nào thì mê nhạc chủ đề của Nguyễn Đình Toàn như thế đó.

Hãy nghe nhà thơ Nguyễn Xuân Thiệp giới thiệu về Nguyễn Đình Toàn rằng “Cái chất lãng mạn của những bản tình ca từ Đặng Thế Phong, đến Lê Uyên Phương, Ngô Thụy Miên, Từ Công Phụng đã giúp người ta quên đi nỗi hãi hùng bi thảm của chiến tranh để trôi vào những cảm xúc dịu dàng lẫn ngọt ngào ngay cả trong những đổ vỡ, chia lìa. Nguyễn Đình Toàn đã viết rất hay, nhận xét sâu sắc về tác phẩm của các tác giả nói trên, và cả tiếng hát của ca sĩ. Chẳng hạn ông đã viết như sau về những ca khúc đầu tiên của Trịnh Công Sơn với tiếng hát Khánh Ly, đó là “những bản tình ca không có hạnh phúc”, được hát lên bởi giọng ca của “nàng góa phụ của cuộc chiến này”. Thử nghĩ xem còn ai viết hay hơn, nhất là qua giọng đọc như tiếng thì thầm tâm sự của nhà thơ, nhà văn Nguyễn Đình Toàn, người làm chương trình Nhạc Chủ đề xuất sắc, ngoài ra còn là người viết những ca khúc truyền cảm và đầy tính nghệ thuật nữa”. Nhà thơ Nguyễn Đình Toàn và phu nhân rất xúc động trước thịnh tình của quý đồng hương, đã lên ngỏ lời cảm tạ ban tổ chức và khán thính giả ái mộ, rồi nhận bó hoa tươi thắm từ ban tổ chức bày tỏ lòng mến mộ và trân trọng dành cho ông.

Nhà thơ Nguyễn Xuân Thiệp - Ảnh Bảo Huân
Đinh Yên Thảo, người dẫn chương trình đã lần lượt giới thiệu những bản nhạc nổi tiếng của Nguyễn Đình Toàn từ Tình Khúc Thứ Nhất, Saigon Niềm Nhớ Không Tên, Em Đến Thăm Anh Đêm Ba Mươi, Hiên Cúc Vàng, Quê Hương Thu Nhỏ... cho đến bản cuối cùng Hãy Thắp Cho Nhau Một Ngọn Đèn, cũng đã làm khán giả hình dung hay tưởng tượng lại được một góc đời mình, trong một không gian êm đềm nào đó trên quê hương đang khét mùi thuốc súng trước đây, và bất ngờ làm cho những góa phụ của chiến tranh cũng đã nở lại được nụ cười hy vọng. Nghệ thuật hay là ở chỗ đó, ru người trong mộng là ở chỗ đó.

Xin cám ơn Trần Đại Phước, Cẩm Tú, Ngọc Đăng, Lệ Hiền, Tôn Thất Phương, Ian Bùi, Nguyên Nhi, Trần Văn Khôi, Kiều Trang, Bích Vân, Đỗ Thọ, Vũ Đức Duy, Thu Đào, Công Khanh. Những tiếng dương cầm của Thanh Hằng, Thiên Quang, Thiên Ân, Lê Khoa, tiếng vĩ cầm Nguyễn Vũ, và guitar Thanh Hùng, Công Khanh, Nguyên Hoàng, những bạn trẻ đã bỏ công tập dượt trong ba tháng trời để hát và trình diễn trong chương trình chiều nay.

Xin cám ơn “sư huynh” Nguyễn Đình Toàn, đã đến với khán giả Dallas Fort Worth ái mộ bằng những tác phẩm văn học nghệ thuật như Nhà văn Phan Xuân Sinh đã viết trong Trẻ Magazine “Trong địa hạt nào ông cũng được người thưởng ngoạn xếp vào một chỗ đứng trang trọng, một nhân dáng lớn của Saigon trước đây và hải ngoại bây giờ”.